Stellingname (Bestuur) Kring
(Verkorting van de tekst die als bestuursstandpunt is aangenomen in de bestuursvergadering van 8 september 2017)
Andragologie is een wetenschap die van 1970 tot 1983 in het Academisch Statuut was opgenomen. Na de jaren tachtig zijn tal van andragologische of verwante benaderingen op verschillende terreinen doorontwikkeld of ontstaan. De Kring Andragologie wil deze benaderingen bijeen brengen, nader omschrijven en presenteren. Centraal staat het vanuit een maatschappijkritische benadering leveren van bijdragen aan het oplossen van complexe vraagstukken in onze samenleving. Daarbij heeft de andragologische benadering een belangrijke meerwaarde door een combinatie van een aantal kenmerken; zij is zowel praktijkgericht als verandergericht, handelingsgericht, integratief en transdisciplinair.
Andragologie is de wetenschap van begeleide verandering: veranderen van mensen, samenwerkingsverbanden, organisaties en de samenleving als geheel. Andragologie gaat over de vraag hoe mensen, organisaties en de samenleving uit zichzelf veranderen maar vooral om het geven van antwoorden op de vraag hoe deze in gewenste zin zijn te veranderen.
De andragologie streeft naar situaties waarin mensen zich emanciperen en ontwikkelen, zelf de regie voeren op voor hen belangrijke thema’s en zich in die regievoering goed afstemmen op anderen.
Uiteindelijk gaat het bij dit alles om verbetering van de kwaliteit van leven in algemene zin.
De andragologische benadering heeft een belangrijke meerwaarde in de wetenschapsbeoefening en in de samenleving als geheel.
In de wetenschapsbeoefening gaat het om de ontwikkeling van theoretisch en praktisch gefundeerde handelingskennis die in verschillende domeinen toepasbaar is.
Daarbij richt zij zich op de bevordering van een samenleving en organisaties waarin mensen tot hun recht komen, zich thuis voelen, perspectief zien, zich kunnen ontwikkelen, waarin bereidheid is om anderen serieus te nemen, ook bij afwijkende meningen en tegengestelde belangen.
De alumnikring andragologie (ook wel platform sociale veranderkunde genoemd) wil de andragologische benadering bevorderen door zichtbaar te maken waar en hoe deze naar voren komt, door verschillende andragogische en andragologische (of als zodanig aan te duiden) praktijken met elkaar te verbinden, door het stimuleren van voor een veranderwetenschap kenmerkend praktijkgericht handelingsonderzoek, het stimuleren van promoties, door de andragologische kennis, theorieën en methoden over te dragen d.m.v. lezingen, cursussen en symposia.
Puntsgewijze omschrijving van de andragologie
a. gaat over de vraag hoe veranderen – opgevat als de combinatie van het veranderen van de omgeving en van leren (zelfverandering) – te bewerkstelligen in mensen, organisaties, samenleving; het gaat om een proces- en veranderingsgerichte benadering met een focus op taaie en complexe maatschappelijke vraagstukken [1]
b. gaat dus over veranderen / leren in zeer verschillende contexten en domeinen [2], onder andere in de volgende voor de andragologie relevante domeinen:
a. sociale domein (welzijnswerk, maatschappelijke dienstverlening, (jeugd)hulpverlening, geestelijke gezondheidszorg, etc.)
b. organisatieontwikkeling, managementchange, HRM, coaching
c. onderwijs, vorming, beroepseducatie, nudging, leven lang leren
d. politiek; economisch, sociaal en cultureel beleid
e. het maatschappelijk debat en de rol van media daarin.
c. streeft naar situaties waarin mensen zich emanciperen en zich ontwikkelen, zelf de regie (leren) voeren op voor hen belangrijke thema’s en zich in die regievoering goed afstemmen op anderen; de andragologie heeft daarmee een normatief karakter en is betrokken en kritisch m.b.t. maatschappelijke ontwikkelingenen (machts)verhoudingen
d. is gericht op handelen, veranderen in micro-, meso- en macrosituaties, met oog voor de onderlinge samenhang, voor complexiteit en voor de noodzaak van multi-perspectiviteit (het zichtbaar maken van meerdere gezichtspunten samenhangend met verschillende posities en mogelijkheden van belanghebbenden)
e. is – in verband de bovenstaande punten – een wetenschap met specifieke uitgangspunten en opvattingen m.b.t. kennisontwikkeling / onderzoek; zij is zowel praktijkgericht als verandergericht, handelingsgericht, integratief en transdisciplinair
f. is een ‘veranderwetenschap’ die bij het werken aan en oplossen van complexe problemen samenwerkt met en relevant is voor tal van andere disciplines, zoals psychologie, sociologie, economie, ethiek en filosofie.
Kort samengevat: Andragologie is de wetenschap van begeleide sociale veranderingsprocessen, praktijkgericht, probleemgericht, interdisciplinair en integratief
[1] Het gaat over veranderen opgevat als de combinatie van het veranderen van de omgeving en van leren (zelfverandering). Veranderen is een deels bewust, deels onbewust proces van alledaags en professioneel handelen dat gericht is op het aanbrengen van door betrokkenen gewenste verbeteringen in het functioneren van mens, organisatie en samenleving. Focus ligt op taaie en complexe sociaal-maatschappelijke vraagstukken.
[2] Het gaat hier om grote, complexe sociale verbanden. Deze worden opgevat als levende en lerende systemen van in principe veranderbekwame mensen (subjecten) die individueel en in wisselende coalities (co-creatief) bezig zijn met het tot stand brengen van de door hen gewenste verandering.